- Oorlogsjaren Lancaster bommenwerper -
Op 1 november 1944 stortte een RAF Lancaster bommenwerper
neer nabij het dorp Lepelstraat - Kijkuit - in West Brabant.
Alle 7 bemanningsleden sneuvelden bij deze crash.
Kijkuit: 1 november 1944
Op 1 November 1944 vertrok om 14.05 uur van de Engelse Royal Air Force vliegbasis Metheringham (10 km van de plaats Lincoln) een viermotorige Lancaster bommenwerper met registratiecode PB303 en het squadronkenmerk ZN-R, voor een bombardementsmissie naar Homberg in Duitsland. Zij moesten daar, tezamen met 19 andere bommenwerpers van hetzelfde squadron en samen met andere squadrons een fabriek voor synthetische olie bombarderen.
Tijdens de missie zagen inzittenden van andere bommenwerpers van het
eskader dit vliegtuig de formatie verlaten en omlaag in de wolken verdwijnen.
Waarschijnlijk zijn ze door afweergeschut geraakt, want voordat het
vliegtuig in de wolken verdween, is waargenomen dat de linker buitenmotor
verdwenen was en dat de romp ernstig beschadigd was. Er is door een
van de andere toestellen een foto gemaakt waarbij deze schade duidelijk
zichtbaar was.
Niettemin hebben ze toch nog ongeveer 3 kwartier kunnen vliegen en zijn
ze op de terugweg richting basis gegaan.
Rond 17.00 uur werd dit vliegtuig brandend waargenomen boven West Brabant (niet ver van Bergen op Zoom). Kort daarop stortte het neer, dicht bij het dorp Lepelstraat. Het kwam neer in een weiland aan de Heenweg, (pos. N 51°32’24.5’’ E 004°15’23,2’’) niet ver van de boerderij, die toen eigendom was van Dhr. Schot, waarbij het vliegtuig zich diep in de leemachtige grond boorde. Hierbij kwamen alle zeven bemanningsleden om het leven. Het bergen van deze slachtoffers was een moeizame taak en omdat afzonderlijke identificatie (toen) niet mogelijk was, zijn 6 van hen in een gezamenlijk graf begraven. Op 23 november 1944 is er ter plaatse een herdenkingsdienst gehouden. De berging van het vliegtuig zelf heeft alles bij elkaar enkele maanden geduurd, maar zelfs nu (november 2000) kunnen er nog steeds kleine metaaldelen gevonden worden op de plaats waar het vliegtuig is neergestort. Ook schijnen er nu nog motoren diep in de grond te zitten.
De zeven omgekomen bemanningsleden
Piloot: George Jeffrey Symes
Navigaor: Cyril Ernest Bayliss
Boorwerktuigkundige : Alfred F. Harris
Radio Officier: Lesley W. Perry
Boordschutter: Clifford Eugene Leroy Cook
Boordschutter: John Anthony Crisp
Bommenrichter: John Arthur Smith
Bron BNdeStem: 24-8-2019 (Aanvullende informatie)
PETER VAN DE EIJNDEN TOONT EEN ONTWERP VAN HET MONUMENT OP DE PLEK WAAR
DAT MOET KOMEN. FOTO TONNY PRESSER/PIX4PROFS
,,Those guys gave their lives for your freedom.'' Die woorden, uitgesproken
door een Canadees, brachten Peter van den Eijnden op het idee om zelf
een oorlogsmonument te realiseren.
ANNE JANSEN
Een paar maanden geleden was Peter van den Eijnden aan het werk in de
voortuin. ,,Toen stopte er een auto. Ik dacht dat die mensen gewoon
naar de herten kwamen kijken. Maar ineens zag ik een man met een Canadese
vlag'', vertelt hij.
De man in de auto bleek familie van een Canadees die omkwam op 1 november
1944, toen een Lancaster-vliegtuigje neerstortte in Lepelstraat. ,,De
broer van zijn opa was de piloot van het Lancaster-vliegtuig. De verhalen
over het neerstorten van het vliegtuig had ik al vaak gehoord van de
opa en vader van mijn vrouw.
,,De Canadees vroeg aan mij waarom er geen monument was. Hij zei: ,,Those
guys gave their lives for your freedom.'' Die woorden maakten zo een
indruk op me. Ik bedacht me dat ik daar zeker iets mee wilde doen. Twee
dagen later kreeg ik van de heemkundekring, waar ik stil lid van ben,
een uitnodiging voor een lezing over het vliegtuig. Die lezing maakte
ook veel indruk.
Medewerking
Omdat de woorden van de Canadees hem zo raakten, besloot Van den Eijnden
dat hij een monument wilde plaatsen. Aan de Kijkuit, deels op zijn eigen
terrein. ,,Toen kreeg ik te horen dat dat niet kon of niet mocht. Dus
heb ik juist die uitdaging opgepakt. Ik heb een afspraak gemaakt met
de wethouder, het Waterschap gesproken. Ik merk dat ik alle medewerking
krijg. De verschillende partijen geven wel aan dat zij geen geld hebben
voor het monument, dus ook daar ben ik zelf mee aan de slag gegaan."
Het oorlogsmonument kan er komen dankzij de hulp van vrijwilligers.
,,De firma Verhalst uit Halsteren doet gratis het grondwerk. De heemkundekring
heeft een bouwclub, zij gaan het monument maken. En groep 7 van basisschool
De Springplank adopteert het monument en wordt straks verantwoordelijk
voor het onderhoud. Dat is heel belangrijk. Op die manier leren de kinderen
ook over de oorlog."
Het monument wordt gemaakt van kinderkoppenkeitjes, 'omdat het vliegtuig
daarop is gevallen'. Op het monument komen inscripties met de namen
van de gesneuvelde soldaten en de Engelse en Canadese vlag. Van den
Eijnden hoopt dat hij ook op steun kan rekenen van Stichting Bevrijding
Brabantse Wal. ,,Ik kreeg een mail van de Rotary Bergen op Zoom, dat
zij een mosselevent organiseren om geld in te zamelen voor Faces to
Graves: een project om gevallen soldaten een gezicht te geven. Precies
wat ik ook wil."
Als de aanvraag goedgekeurd wordt, wil Van den Eijnden over vier weken
gaan bouwen. Zodat het monument op 1 november klaar is. ,,Dan is het
precies 75 jaar geleden dat het vliegtuig neerstortte. Dan wil ik het
monument groots onthullen'', besluit hij.
Vliegroute van de bommenwerper nadat hij zijn bommen had
afgeworpen. Plaats Homburg in Duitsland. Daarna stortte het vliegtuig
neer in de Kijkuit bij Lepelstraat.
U kunt hier het film verslag
bekijken met dank aan Rinus van Wezel.
Monument: Those guys gave their lives for your freedom.
Op deze plaats is het vliegtuig neergestort. Het monument is op 1 november
2019 (75 jaar na het neerstorten) onthuld.
Bron BndeStem 2-11-2019
De omgekomen bemanningsleden van de bommenwerper die tijdens
de Tweede Wereldoorlog nabij de Kijkuit in Lepelstraat neerstortte,
hebben sinds gisteren een monument.
HAYTE HUGO
Met vele genodigden, inclusief nabestaanden van de bemanningsleden,
onthulde initiatiefnemer Peter van den Eijnden het gedenkteken. ,,Zij
gaven hun leven voor onze vrijheid." Onder die woorden staan de
zeven namen van de Britse en Canadese bemanningsleden die bij het ongeluk
omkwamen. Inclusief leeftijd, rang en van welke luchtmacht ze waren.
Het gros van het monument bestaat uit straatklinkers, gedoneerd door
de gemeente Bergen op Zoom. Van den Eijnden wilde eerst kinderkopstenen
gebruiken, omdat de Kijkuit vroeger van zulke stenen was gemaakt.
De gemeente vond deze echter volgens de initiatiefnemer voor het monument
mooier. ,,Vooral bij de zonsondergang zie je hoe bijzonder deze stenen
zijn, want dan glinsteren ze echt in het licht."
Van den Eijnden zette zich in voor het beeldwerk, nadat hij in mei
dit jaar door de Canadees Brad Gibson werd aangesproken. Zijn opa was
de broer van de omgekomen Clifford Cook. Hij vond dat deze mannen wel
een monument verdienen.
,,Op bezoek gaan bij de plek waar hij was omgekomen stond al jaren
op mijn bucketlist. Ik hoorde namelijk altijd over mijn grootvader die
had gevochten bij D-Day, maar naar zijn broer, die nooit terugkwam,
was ik ook benieuwd. Daarom kwam ik hier. Ik was wel verbaasd toen ik
hier geen gedenkteken zag staan, daarom sprak ik Van den Eijnden erop
aan. Maar dit monument? Fenomenaal, had ik echt niet verwacht. In mei
zat ik aan een gedenkplaat te denken, zoiets als dit had ik niet verwacht."
Gibson was niet de enige nabestaande gisteren, onder meer de Canadese
Tracey Keough was er ook bij. Voorafgaand aan de onthulling gaf de kleindochter
van George Symes ook een emotionele speech. ,,Door de tragedie van de
oorlog zijn de levens van deze zeven mannen ingekort. Wij als familieleden
van de bemanning zijn dan ook vereerd om bij dit belangrijke moment
te zijn waarbij we de nabestaanden kunnen eren. Het is een prachtig
monument geworden." Uiteindelijk kijkt Van den Eijnden terug op
een mooie dag. ,,Het is geweldig, ik ben trots op wat we met z'n allen
hebben gedaan."
De crash
Op 1 november 1944, daags na de bevrijding van Bergen op Zoom, steeg
het neergestorte Lancastervliegtuig om 14.05 op - samen met negentien
andere geallieerde vliegtuigen.
Op een gegeven moment verliet het vliegtuig de formatie. Er is op dat
moment een foto gemaakt, waaruit bleek dat de bomdeuren van het toestel
toen openstonden en dat een stuk van de motor ontbrak.
Rond 17.00 uur stortte het vliegtuig uiteindelijk neer in Lepelstraat,
aan de Kijkuit. Aan boord waren zeven bemanningsleden: George Symes
(27), Cyril Bayliss (22), Alfred Harris (24), Lesley Perry (22), Clifford
Cook (19), John Crisp (19) en John Smith (20).
De jonge mannen liggen begraven op de Canadese begraafplaats in Bergen
op Zoom. Hun namen moeten op het nieuwe monument in Lepelstraat komen.
Bron Bn de Stem 8-10-2020 BRAD GIBSON, ZIJN VROUW DEANA, BEN GOOSSENS EN PETER VAN DEN EIJNDEN VORIG JAAR BIJ HET OORLOGSMONUMENT BIJ DE KIJKUIT. FOTO ARCHIEF HAYTE HUGO
Op vrijdagmiddag 30 oktober om 15.00 uur 2020 vliegt er
een historische bommenwerper over het oorlogsmonument bij de Kijkuit
in het buitengebied van Lepelstraat. Meteen wordt er een plaquette onthuld,
met daarop een foto van de Lancaster-bommenwerper die er in de Tweede
Wereldoorlog neerstortte.
BEN VAN DEN AARSSEN
Op de plaquette komt ook een QR-code die toegang geeft tot alle informatie
over het drama dat destijds vijf Engelse en twee Canadese bemanningsleden
het leven kostte. Initiatiefnemer Peter van den Eijden is blij met het
eresaluut, een jaar na de onthulling van het monument.
Driehonderd bezoekers waren destijds aanwezig. De aangekondigde vlucht
van de historische bommenwerper ging helaas niet door. ,,Vanwege de
slechte weersomstandigheden."
Van den Eijnden heeft inmiddels de bevestiging gekregen van de Koninklijke
Luchtmacht Historische Vliegtuigen dat er een nieuwe poging komt. Ook
de gemeente Bergen op Zoom is akkoord. Vanwege de coronabeperkingen
is er geen grote bijeenkomst voorzien.
Volgens Van den Eijden hoeft dat voor de inwoners van Lepelstraat en
Halsteren geen probleem te zijn. ,,Iedereen kan de bommenwerper van
thuis uit zien vliegen."
De nieuwe groep 7 van basisschool De
Springplank zal wel bij de Kijkuit aanwezig zijn. Zij nemen de adoptie
van het monument over van de vorige groep 7 van de school. Van den Eijden
noemt het ook belangrijk dat straks het verhaal van de dramatische gebeurtenis
voor iedereen toegankelijk is. Hij woont vlak bij het monument en ziet
dagelijks fietsers en andere passanten afstappen. ,,Het is mooi dat
zoveel mensen stil staan bij een drama dat nooit vergeten mag worden."
North
American Harvard vliegt als eresaluut boven monument voor omgekomen
vliegers.
- Heeft u nog informatie of verhalen van de crash neem contact op met Ben Goossens of bezoek website